تنش میان پاکستان و طالبان: از اتحاد راهبردی تا تهدید متقابل

درگیری نظامی اخیر میان طالبان و پاکستان که در اواخر مهرماه رخ داد و حدود یک هفته به طول انجامید، تلفات جانی قابل توجهی از میان نظامیان و غیرنظامیان برجای گذاشت. هر دو طرف یکدیگر را به آغاز درگیری و نقض قوانین بین‌المللی متهم کردند. این رویارویی، اگرچه نخستین درگیری میان این دو نبود، اما مقیاس بزرگ‌تر آن، پرسش‌هایی را درباره ریشه‌های اختلاف و اهداف متضاد طرفین مطرح کرده است؛ طرفینی که تا پیش از این روابط نزدیکی داشتند.

تقویت نقش و جایگاه هند در افغانستان، که پاکستان آن را عمق راهبردی خود می‌داند، منافع کلان اسلام‌آباد را به چالش کشیده است. به نظر می‌رسد نیرویی که پاکستان طی بیش از سه دهه پرورش داده بود، در حال تضعیف است. این تحول از آن جهت جدی است که پاکستان نیز همواره برای طالبان عمق راهبردی محسوب می‌شد و بقای این گروه بدون حمایت پاکستان تقریباً غیرممکن بود.

با وجود اختلافات عمیق، پاکستان و طالبان همچنان به یکدیگر نیاز دارند. تیرگی روابط با پاکستان، طالبان را از دسترسی به بنادر مهم کراچی و گوادر محروم می‌کند که این امر تأثیر منفی قابل توجهی بر اقتصاد شکننده افغانستان خواهد داشت. این وضعیت نه تنها به نفع هند در راستای تقویت نفوذ سیاسی در افغانستان و اعمال فشار بر پاکستان است، بلکه منافع بازیگران دیگری چون کشورهای آسیای مرکزی را نیز تأمین می‌کند.

سفر اخیر امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، به هند و حملات گروه تحریک طالبان پاکستان (TTP) به نظامیان این کشور، این تصور را تقویت کرده که طالبان در حال فاصله گرفتن از اسلام‌آباد است و دیگر نمی‌تواند شریک قابل اعتمادی برای پاکستان تلقی شود. پیش از این، روابط نزدیک افغانستان با هند در دوران جمهوری (تا سال ۲۰۲۱) یکی از دلایل حمایت گسترده پاکستان، به ویژه ارتش و سازمان اطلاعات این کشور، از طالبان بود. اما اکنون پاکستان نگران است که فعال شدن مجدد هند در افغانستان ممکن است به تغییر موازنه قدرت نظامی و امنیتی منجر شود و احتمال افزایش اقدامات TTP را نیز به همراه داشته باشد.

منبع: irna_1313